برای آشنایی بیشتر شما عزیزان با منابع، اسلایدهایی منتشر شده که می‌توانید در متن خبر بخوانید؛ همچنین آقای علیرضا نوروزشاد دارنده‌ی مدال طلای المپیاد کشوری فیزیک و از اعضای هیئت علمی ماخ و از مدرسین با سابقه‌ی این المپیاد در قالب یک فایل ویدئویی به تفصیل به معرفی این المپیاد پردخته‌اند که در صورت تمایل از اینجا مشاهده کنید.

المپیاد فیزیک چیست؟

تفکیک عناوین: —ریاضیات /— مکانیک /— الکتریسیته و مغناطیس / —سیالات و ترمودینامیک/ —نور هندسی / —امواج و فیزیک نوین / —آزمایشگاه فیزیک

مراحل برگزاری المپیاد

میزان اهمیت و ضریب تأثیر در مرحله اول: پراکندگی سوالات در همه‌ی زیرگروه‌ها به‌طور متوازن پخش نمی‌شود.

میزان اهمیت و ضریب تأثیر در مرحله دوم: آزمون مرحله دوم در یک روز و با ۸ سوال تشریحی برگزار می‌شود.
آزمون مرحله دوم فیزیک یک آزمون عملی (آزمایش) هم دارد.
میزان اهمیت و ضریب تأثیر در مرحله سوم: آزمون‌های مرحله سوم در چند آزمون مختلف با ضرایب تأثیر متفاوت برگزار می‌گردد.
آزمایشگاه در مرحله‌ی سوم حدود ۴۰ درصد از نمره را دارد.

ریاضی

نکات اصلی:
گاهی برای حل مسائل پیچیده‌ی فیزیک به توانایی استفاده از ابزار ریاضی نیازمندیم، برای این کار آشنایی مقدماتی با اصول حساب دیفراسیل و انتگرال ضروری است.
برای شروع می‌توان به کتاب‌های ریاضی دبیرستانی یا کتاب‌های ریاضی مهندسی سال اول دانشگاه مراجعه کرد.
همچنین تقریب یکی از روش‌های حل مسائل به‌صورت عددی است. برای افزایش توانایی حل مسائل به‌صورت عددی هم می‌توان به کتاب‌ها و منابع تقریب و اختلال مراجعه کرد.

منابع:
حساب دیفرانسیل و انتگرال، توماس، مرکز نشر دانشگاهی
تقریب و اختلال در مکانیک، حجت‌الله مظفری

مکانیک

نکات اصلی:
مکانیک را به دلایل متعدد می‌توان به جرئت مهمترین مبحث المپیاد فیزیک دانست.
به‌طور متوسط حدود 40 درصد سؤالات مرحله اول و دوم را مباحث مکانیک تشکیل می‌دهد.
مکانیک یکی از دو جزء اصلی سؤالات دوره تابستانی المپیاد فیزیک ایران است.
بهترین سرفصل‌ برای ورود به دنیای المپیاد است و با توجه به ساده فهمی و ایده‌پذیر بودن در سطح دبیرستان، می‌تواند چالشی ترین بخش این المپیاد نیز باشد.
دانش‌آموزان در کتاب علوم نهم با این سرفصل آشنا می‌شوند و تکمیل آموزش‌هایشان در فاز المپیاد صورت می‌پذیرد.

منابع:

برای حل مسئله علاوه بر رجوع به مسائل انتهای کتاب‌های اخیر، جلد 1 مسائل مکانیک ایردوف از انتشارات دانش‌پژوهان جوان و کتاب 100 مسئله در فیزیک انتشارات فاطمی توصیه می‌شود.

الکتریسیته و مغناطیس

نکات اصلی:
دانش‌آموزان در علوم سال هشتم با این مباحث به‌طور جدی آشنا می‌شوند.
سال‌ها این مبحث بعد از مکانیک محبوب‌ترین بخش المپیاد فیزیک در نزد طراحان آزمون‌های المپیاد بود؛ اما در سال‌های اخیر به مرور این علاقه کاهش پیدا کرده و به سمت سایر زیرگروه‌ها مثل حرارت و سیالات گرایش پیدا کرده‌است.

پیش‌نیازها:
آشنایی با بردارها، مفاهیمی مثل ضرب داخلی، خارجی و ماتریس
حساب دیفرانسیل و انتگرال پیشرفته (دانش‌آموزانی که با هدف آمادگی دوره‌ی کشوری المپیادهای علمی این مبحث را مطالعه می‌کنند؛ خیلی سریع به ابزار ریاضی پیشرفته مثل کرل، دیورژانس و ... نیاز پیدا می‌کنند.)
همواره سعی کمیته‌ی علمی فیزیک بر این بوده است که سوالات این المپیاد مانند همتای بین‌المللی‌اش با بیش از یک روش حل شود؛ و در بیشتر موارد یکی از روش‌های حل سوال بدون استفاده از  ابزار ریاضی دانشگاهی هم انجام‌پذیر است و در سطح مرحله دو نیازی به مباجث جبری پیچیده نیست.

منابع:
الف) الفبای الکتریسیته و مغناطیس، یوسف صباغی، مهدی متقی‌پور، انتشارات دانش‌پژوهان جوان (تمامی مباحث مقدماتی تا حد مرحله دو را پوشش می‌دهد)
ب) مسايل فيزيك عمومي - جلد دوم (الکتریسیته، مغناطیس و القا)، مهدی متقی‌پور، دانش‌پژوهان جوان (به عنوان بانک سوال و برای حل مسئله توصیه می‌شود)
ج) آشنایی با الکترودینامیک، گریفیث، مرکز نشر دانشگاهی (نیازمند ریاضیات پیشرفته و آمادگی مرحله سوم)

سیالات و ترمودینامیک

نکات اصلی:
سال‌ها بود که در المپیاد کشوری فیزیک چندان به این مبحث توجه نمی‌شد و طی ۱۰ سال اخبر شاید
کمتر دوره‌ای را بتوان پیدا کرد که سوالاتی از این مبحث در مرحله اول یا دوم المپیادهای علمی مطرح شده باشد.
کمیته‌ی علمی المپیاد فیزیک از سال ۹۳ تصمیم گرفت در دوره‌ی تابستانه این مبحث را جایگزین مبحث الکترومعناطیس کند. چرا که این مبحث در مقایسه با الکترومغناطیس به دانش‌ریاضیات کمتری نیاز دارد.
منابع مفید:
با توجه به عدم تعیین دقیق حدود این مبحث از المپیاد و مشخص نبودن سقف مطالب آموزش داده شده در دوره‌ی تیم و از طرف دیگر مشخص نبودن جایگاه این مبحث تازه وارد در آزمون‌های مرحله اول و دوم سال‌های آینده صرفا به معرفی یک منبع سنتی در این زیرگروه بسنده می‌کنیم!
فیزیک پایه، بلت، انتشارات فاطمی
الفبای حرارت و سیالات، انتشارات دانش‌پژوهان جوان، مهدی متقی‌پور
مکانیک شاره‌ها، دکتر آقامحمدی

نور هندسی

نکات اصلی:
این مبحث با وجود آنکه مقدماتی‌ترین بخش المپیاد فیزیک محسوب می‌شود اما همواره و در طی تمامی سال‌های برگزاری این المپیاد، سهم چند سواله‌ی خود را در آزمون‌های مرحله اول و دوم این المپیاد حفظ کرده است.
در کتاب علوم سال هشتم به این مبحث پرداخته شده است.
در سطح المپیاد تنها به مدل هندسی نور توجه شده و نظریه‌های موجی در این المپیاد جایگاه کمی دارد.
با دانش هندسه‌ی پایه در حد کتب متوسطه دوره اول یا هندسه‌ی ۱ دبیرستان و کمی خلاقیت، دانش‌آموزان می‌توانند با سوالات این مبحث دست و پنجه نرم کنند.
این مبحث درگاه ایده‌آلی برای دانش‌آموزان پایه نهم جهت ورود به دنیای المپیاد فیزیک است.

منابع:
الفبای نور هندسی، دانش‌پژوهان جوان، مهدی متقی‌پور (آموزش)
المپیادهای فیزیک ایران (مرحله اول) جلد ۱ و ۲، انتشارات دانش‌پژوهان جوان،دکتر علیرضا صادقی‌راد و یوسف عباسی‌اصل (سوالات نور به عنوان منبع تکمیلی برای حل مسئله)

آزمایش و اصول کار در آزمایشگاه

نکات اصلی:
بیشتر دیده شده‌است که این سرفصل از دید دانش‌پژوهان کم اهمیت به نظر می‌رسد اما همین
بخش در دوره‌ی تابستانه و همین‌طور آزمون مرحله دو می‌تواند، تاثیرات قابل توجهی بر نتایج اعلامی و مدال‌ها داشته باشد.
ابزارهای این آزمایش‌ها معمولا ساده است و در قالب یک پَک در سر جلسه‌ی آزمون مرحله دو در اختیار دانش‌آموزان قرار می‌گیرد.
خرابی ابزار و عدم امکان تکرار چند باره‌ی آزمایش‌ها در جلسه‌ی آزمون عمده دلیل عدم موفقیت دانش‌آموزان در پاسخ‌دهی به این سوالات است.
پیشنهاد می‌شود دانش‌آموزانی که شانس قابل قبولی برای پذیرش در مرحله دو المپیاد دارند، آزمایش‌های سال‌های قبل را چند باره در منزل و با ابزار مشابه تکرار کنند تا از دقت اندازه‌گیری، روش برخورد علمی با مسئله و توانایی تحلیل نتایج آزمایش‌ها توسط خودشان مطمئن شوند.

منابع مفید:
آشنایی با اصول آزمایش های فیزیک، دانش‌پژوهان جوان، علیرضا نوروزشاد

مسائلی برای تمرین‌های بیشتر

مسایل فیزیک روسیه، آپتوتید، انتشارات دانش‌پژوهان جوان
مساله‌های پیکارجوی فیزیک، علی فنونی، انتشارات فاطمی
۱۰۰ مسأله در فیزیک کلاسیک، انتشارات فاطمی
۲۰۰ مسأله شگفت‌انگیز فیزیک کلاسیک، انتشارات فاطمی

در این ویدئو علیرضا نوروزشاد، دارنده‌ی مدال طلای المپیاد فیزیک، مسئول آزمایشگاه فیزیک در دوره‌ی تابستانه‌ی باشگاه دانش‌پژوهان جوان و از مدرسین باسابقه‌ی المپیاد با تجربه‌ی سرگروهی المپیاد فیزیک در مدارس سمپاد و از اعضای هیئت علمی ماخ، المپیاد فیزیک را معرفی می‌کند و منابع و بخش‌های آن را توضیح می‌دهد. در ادامه‌ی این ویدئو مجموعه‌ی آموزشی المپیاد فیزیک منتشر خواهد شد. اگر می‌خواهید با المپیادهای هفت گانه بیشتر آشنا شوید، ویدئوی «المپیاد چیست؟» ماخ را ببینید.